امتحان حاجیان (قرآن)بر اساس آیات قرآن خداوند حاجیان را بواسطه در دسترس بودن حیوانات صیدی بری امتحان می کند. ۱ - آزمایش حج گزارانخداوند حج گزاران را با قرار گرفتن انواع صید در دسترس آنان امتحان می کند: «یا ایها الذین آمنوا لیبلونکم اللـه بشیء من الصید تناله ایدیکم ور ماحکم لیعلم اللـه من یخافه بالغیب فمن اعتدی بعد ذلک فله عذاب الیم: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خداوند شما را به چیزی از شکار که (به نزدیکی شما می‌آید، بطوری که) دستها و نیزه هایتان به آن می‌رسد، می‌آزماید؛ تا معلوم شود چه کسی باایمان به غیب، از خدا می‌ترسد؛ و هر کس بعد از آن تجاوز کند، مجازات دردناکی خواهد داشت.» ۲ - شان نزولبطوریکه در کتاب کافی و بسیارى از تفاسیر نقل شده ، هنگامى که پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و مسلمانان در سال حدیبیه براى عمره با حال احرام حرکت کردند. در وسط راه با حیوانات وحشی فراوانى روبرو شدند، بطورى که مى توانستند آنها را با دست و نیزه ها صید کنند!. این شکارها بقدرى زیاد بودند که بعضى نوشته اند دوش بدوش مرکبها و از نزدیک خیمه ها رفت و آمد مى کردند، نخستین آیات فوق در این هنگام نازل شد و مسلمانان را از صید آنها بر حذر داشت ، و به آنها اخطار کرد که این یک نوع امتحان براى آنها محسوب مى شود.در تفسیر عیاشی به اسناد خود از حریز از امام ابى عبدالله (علیه السلام ) نقل کرده که فرمود: اگر مرد محرم کبوترى را بکشد کفاره اش گوسفندی است ، و اگر جوجه آنرا بکشد کفاره اش شتری است ، و اگر تخم مرغى را با پا لگد کرده و بشکند بر اوست یکدرهم ، که آن را و آن گوسفند و شتر را در مکه و یا منا تصدق دهد، و این همان قول خداست که فرمود ((لیبلونکم الله بشى ء من الصید تناله ایدیکم )) (جوجه و تخم ) ((و رماحکم )) (مادران آنها). ۳ - تفسیراین آیات ناظر به یکى از احکام عمره و حج یعنى مساله شکار حیوانات صحرائى و دریائى در حال احرام مى باشد. نخست اشاره به جریانى که مسلمانان در سال حدیبیه با آن روبرو بودند، کرده ، مى گوید: اى کسانیکه ایمان آورده اید، خداوند شما را با چیزى از شکار مى آزماید، شکارهائى که بقدرى به شما نزدیک مى شوند که حتى با نیزه و دست مى توانید آنها را شکار کنید (یا ایها الذین آمنوا لیبلونکم الله بشى من الصید تناله ایدیکم و رماحکم )از تعبیر آیه چنین استفاده مى شود که مى خواسته به عنوان یک پیش بینى مردم را از جریانى که در پیش داشتند آگاه سازد، و نیز معلوم مى شود که وجود این همه شکار در دسترس مردم آنجا یک امر بى سابقه بوده است ، و این یک نوع آزمایش الهى براى مسلمانان محسوب مى شده ، مخصوصا با توجه به نیازى که آنها به تهیه غذا از گوشت حیوانات داشته اند، و با توجه به اینکه این حیوانات به شکل وسوسه انگیزى در اطراف خیمه ها و در گرداگرد آنها رفت و آمد داشته اند، تحمل محرومیت از چنین غذاى آماده آنهم در آن عصر و زمان و براى آن مردم مى توانست یک آزمایش بزرگ بوده باشد.بعضى گفته اند منظور از این جمله : که با دست شما قابل صید خواهند بود، این است که با دام و تور مى توانستند آنها را بگیرند، ولى ظاهر آیه این است که حقیقتا ممکن بوده آنها را با خود دست شکار کنند.سپس به عنوان تاکید مى فرماید: این جریان براى آن بوده است که افرادى که از خدا با ایمان به غیب مى ترسند، از دیگران شناخته شوند. (لیعلم الله من یخافه بالغیب ) ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۲۸۳، برگرفته از مقاله «امتحان حاجیان». |